02 janeiro 2018


PEDRO, LS SANTOS I L NINO JASUS
ó l Natal de l’abenida

Cuntica de Natal an 9 capítelos i ½, cun títalo, subtítalo, antrada i todo cumo pertence: L Nino Jasus, Presepes, pastores, Arbles de Natal, lhuzicas, cenas de Cunsoada, Bolho-Rei, fritas, famílias felizes, garoticos probes, milagres de Natal – ó nien tanto - i todo l que más alantre se berá.

1. Era ua beç, hai muitos, muitos anhos, nua tierra mui loinge… nó, alhá por bias de ser ua cuntica de Natal, nun hai que mos poner a adoçar. Bamos a ampeçar outra beç.

2. Cidade grande, 24 de Dezembre de 2010. L’abenida debedie aquel cacho de la cidade an dous bairros i an dous mundos. Dun lhado casas nuobas, grandes, mociças, scundidas por jardines cun arbles bien podadinhas i cientos de lhuzicas a tembrar trás de las grades altas de las paredes que las arrodiában. Nalguas, carros caros, de alta celindrada, parados a mei’camino de las garaiges amostrában bien l’amportança de ls duonhos pa la buona ourganizaçon de la sociadade i pa l eiquelíbrio de l mundo an que bibimos. La orde, l sossego i la nubrina planában por subre to l bairro i quaije se podie ampalpar la traquilidade amprestada pulas cuncéncias de bidas hounestas i hounradas.
De l outro lhado de l’abenida, un bunton scuro de chabolas, angarradas uas nas outras.

3. Ls Santos stában-se a purparar para cenar. Justo de ls Santos, l pai, cabeceaba a pesar figos ne l sofá, cul jornal ne l regaço. A un canto de la sala, las trés filhas de l casal tirában i tornában a poner ls pastores de l presepe, sien chegar a rezon cierta de donde habien de quedar, se deste lhado, se daquel, de l ribeirico fazido cun papel d’alumínio. L piçcar de las lhuzicas de l Arble de Natal fazie dançar las selombras de las figuras al toque de la música de ua ourquestra metropolitana que benie de l home cinema, última giraçon. Dona Piadade assomou-se a la puorta de la cozina, cun las manos anfarinadas. Habie-le dado folga a la criada, nien era mulhier para ampedir que todos pudíssen cunsoar cun paç i alegrie, arrodiados pula família. Por esse pecado nun habie eilha de respunder! Más a más, Rosa poucas queixas tenerie, que inda la habie cumbidado c’ua caixa de galhetas i uas puostas de bacalhau para quemer cun ls sous. De las oureilhas, que ls tiempos nun stában para ser mi franco i habie tanta giente a quien cumbidar.
- Garotas, deixai isso agora i bamos para la mesa, quando nó, l çuflé arrefece-se i apuis nun sabe. Pai nun le gusta l quemer friu nien de alberotos a la hora de la cena. A ber se nun lo cunsemis, inda porriba nesta nuite tan special an que todo debe ser harmonie i felcidade.
- Mira l Nino Jasus nuobo que cumpremos onte, ah mai. Que lindo ye! I peç mesmo que se le stá a dar la risa para mi.
- Pus si, Pureza. Pul que custou, yá se le puode dar bien la risa. Mas fui bien ampregue, manhana tue tie Malgarida, quando L bir, anté queda arrelhampada. Un cumo este nun ye eilha capaç de ancuntrar. Bá, Pureza, Glória, Eimaculada, bamos a lhabar las manos i cun tino a la mesa.

4. Stában a mei’de la cena quando batírun a la puorta. Quien poderie ser a esta hora, nua nuite destas, iba pensando anfadada Dona Piadade a çcerrar ls ferrolhos de segurança mássima de la puorta de l’antrada. I Justo que nun le gustában nada ls alberotos.
- You chamo-me Pedro… i bibo de l outro lhado de l’abenida…, çaçamelhou la figura andeble de l garotico, fraco i mal ampelajado, que staba specado delantre de la puorta.
- Pus si, mas i que stás eiqui a fazer?, nua nuite cumo esta, a cunsemir giente de bien, pessonas que nun le fazírun mal a naide.
- Ye que you... you beio-bos passar muita beç na abenida… pareceis ua mulhier tan buona… i l garotico retrocie las manos trás de las cuostas, sien alhebantar ls uolhos de l chano, cumo ancandilados pulas letras de l tapete de l’antrada: “Bien-benido”.
- You tamien dou fé de te ber a las bezes eilhi cerca de l’abenida. Mas i tue mai? I tou pai? Eilhes sáben que stás eiqui?
- Mie mai stá an casa, cun mius armanos. Inda son pequeinhos.
- Lhougo se me lhembrou que érades un tagalho deilhes. Ye siempre assi. Mas anton tu al que benes? Tu quei quieres?
- Ye que you… you tengo dous armanos… i mie mai nun ten que le dar a quemer… cumo hoije diç que hai tanto quemer an to l lhado… bós sodes ua tie tan buona… se me quejíssedes dar uas pouquitas de las buossas sobras… para mius armanos.
- Ah, para tous armanos, ora si. Tou pai, se nun tenie cumo ls sustentar, nun habie de haber fazido tanto filho. You digo-te-lo a ti por bien, para te splicar, para que antendas… fazer un filho i apuis poné-lo a pedir…. ye un pecado. I bien grande! Pur bias destes lhafraus ye que l mundo stá cumo stá…
- Miu pai nun ye niun lhafrau, i nien sequiera stá an casa… atalhou l garoto cun la boç más alta i altarada cun la selombra de l choro.
- Bó, anton benes-me a pedir i agora saltas a boziá-me als oubidos?! Stá-te linda!... outra cumo esta… Scuita bien: cumo ye Natal, you perdono-te i nun dou parte de ti. Mas bien beis que nun te puodo dar nada, que inda nun acabemos de cenar, de maneira que inda nun hai sobras. Torna manhana, que apuis yá te cumbido. Mas ben más cedo, que nun me gusta deixar la cena a meio. Bá, bai-te-me alhá, i cerra bien l cancielho de la rue.

5. Armaba-la bonita se Justo sabe que ándan estes roça-códias eiqui a rundar, iba Dona Piadade cismando camino de la sala, quando ancarou cun Pureza, la filha más nuoba, specada a mirar par’eilha.
 - Ah mai, bien le podiedes haber dado algo. La catequista diç que l Nino Jasus le gusta que déiamos als probes. L miu Nino Jasus nun bai a quedar nada cuntento.
- Ah Pureza, Pureza… tu sós mi nobica, nun sabes nada de la bida. Estes garotos nun son cumo tu, eilhes nun son cumo nós. Nun le gusta trabalhar, nun le gusta andar lhabados, nun le gusta respeitar…i nun ls podemos aquestumar mal, tu nun beis que bíben de l outro lhado de l’abenida?!...
 - Mas sobra tanta cousa, mai.
- Pus si… i Laica? Laica tamien ten dreito a quemer. You splico-te, para que antendas: quando tenemos un animal, tenemos la repunsablidade i l deber de le dar a quemer. Eiqui tenes más çfréncias antre nós i ls doutro lhado: l deber, la repunsablidade. Tu nun te cunsumas que el manhana torna i apuis lhougo se bei quei le podemos arranjar.

6.I ls Santos chegórun al Bolho-Rei i a las fritas sien más alberotos, a nun ser un “Arre, estes zalmados nien na nuite de Cunsoada páran de gaçpiar… que eirrepunsablidade!”, quementairo que Justo de ls Santos deixou scapar quando, benido de la abenida, l rugido de ua trabaige, l óulio de la chiadeira de ls pneus seguido de un trumpaço xordo, atrabessou ls bidros ansunorizados de las jinelas de la sala. Castigos de bibir cerca de la abenida.

7. La cuntica podie-se acabar eiqui, que yá se antendie, mas, cumo ye Natal, dá más bien amanhá-la para acabar c’un rastro de spráncia. Cumo ls alberotos an casa de ls Santos inda nun se acabórun, i anté para le pagar la décima a la berdade, inda cuntamos más un cachico.
L die, la nuite, era nomeada i habie de quedar nomeada, al menos para ls Santos. Justo de ls Santos, que tanto arrenegaba alberotos, inda tubo que aguantar outra sinagoga naqueilha nuite, quando Pureza de la Cunceiçon, la filha, lhabada an lhagrimas, l spertou de delantre de la talbison, als óulios, que l sou Nino Jasus habie zaparcido, que cumo podie ser aquilho, que naide daba cun El.
Azinolhados delantre de l presepe, fura por pasmo i deboçon, fura por bias de ber melhor l que se poderie haber passado, ls Santos firmórun-se bien que todo staba tal qual lo habien amanhado, cun las figuras nuobas mercadas de biéspora, tirando-se l Nino Jasus que se habie scapado de las palhicas i tenie l Sou campo acupado por ua mancha burmeilha, que Dona Piadade dixo que habie de ser de l xarope de groseilha cun que habie acubrido la tarta de queijo, nun fura quaije ser pecado i un qualquiera cuidarie que era sangre, Nuosso Senhor mos perdone, que parecie mesmo sangre.

8. Fui de más para Justo de ls Santos. Agoniado de tanto alberoto, dou orde de recolher, de las que naide se astrebie a repuntar.
- Stubistes eiqui to la tarde a brincar cun l Presepe. You stou farto de splicar que ls Presepes nun son para garotos nien son para brincar. De castigo, cumo nun hai Nino, tamien nun hai prendas. Habeis de daprender a las buossas custas. Gasta un home un denheiron para las eiducar i nien ua Cunsoada çcansada i an paç se puode tener. Todo mundo para la cama. Manhana a la purmanhana, ó me splicais quei le fazistes al Nino, ó las prendas, bamos a tené-las amargosas.

9. Talbeç nun fússen percisas las splicaçones de las garotas subre l semideiro de l Ninu Dius, se Justo de ls Santos tubira lido cun atento l jornal daquel die de Natal lhougo a la purmanhana. Perdida antre noticias de roubos i zgrácias, alhá staba la nobidade: “Outra bítima an l’abenida”, i la splicaçon, más un apatolhamiento nas passadeiras de l’abenida, las queixas de l persidente de la Associaçon de Bezinos, que nun hai cibismo de las pessonas, que para atrabessar nun podie ser assi de qualquiera maneira, aperponie que se punisse ua passaige porriba que pudira lhebar las pessonas adreitos al centro de la cidade, sien tener que fazer parar ls carros. I lendo anté l fin, quaije cumo curjidade, l jornalista cuntaba que cerca de la bítima, un garoto de perto de 10 anhos, habie sido ancuntrada ua figura de l Nino Jasus. Toda ansangrada.
Ls guardas acreditában que habie de ser fruito de algún roubo, yá que l pequeinho corrécio que habie porbocado l zastre era de l bairro norte de l’abenida i nun habie de tener puosses para un Nino Jasus daqueilha culidade.
9 ½ . Nesse anho, debrebe se chegou de l Natal a la Páscoa. Fui solo uns minuticos, l tiempo de cerrar ua puorta i atrabessar ua abenida.
Mas nun le boteis muita fé. Bós nun bedes?, habie que screbir ua cunta de Natal, fui la maneira de l’anjorcar. Nun hai que un se cunsemir muito cun Ninos Jasus, Presepes, cun notícias de jornales i cun mundos debedidos por abenidas. Isto ye solo ua cuntica de Natal. Hai tanta cuntica de Natal. Assi cumo assi, l Nino Jasus nace to ls anhos.
I muorre-se to ls dies, quando Lo ampuntamos para ambaixo de ls carros de l’abenida.

Alfredo Cameirão
(Publicado no blogue “frolesmirandesas”, 2009)

1 comentário:

Odete Ferreira disse...

Parece-me haver uma mensagem muito importante, pelo que consegui perceber.
Fiquei com muita curiosidade (falha minha não saber mirandês).
Parabéns pela partilha, Alfredo Cameirão